Avrupa Birliği (AB) devletlerinde kullanılmakta olan euro banknot ve madeni paralar 1 Ocak 2023 itibarıyla 21’inci yılına girecek.
AB üyesi 27 ülkenin 19’unun resmi para birimi olarak kullanılan euro 1999 senesinde kaydi olarak yürürlüğe girmişti. Euro, 1 Ocak 2002’de ise banknot ve bozuk para olarak piyasaya sürülmüş ve günlük işlemlerde kullanılmaya başlanmıştı.
Euro’yu, Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Cenup Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan olmak suretiyle 19 AB üyesi ülke kullanıyor.
HIRVATİSTAN DA GEÇİYOR
Bu ülkelere 1 Ocak itibarıyla Hırvatistan da dahil olacak ve euro kullanan AB üyesi ülke sayısı 20’ye ulaşacak.
“Euro Bölgesi” olarak adlandırılan bu ülkelerin para politikası, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve üye ülkelerin merkez bankalarından oluşan Euro Sistemi tarafınca yürütülüyor.
Frankfurt merkezli ECB’nin görevi, para birimi olarak euro’yu kullanan AB üyesi ülkelerden oluşan Euro Bölgesi’nde fiyat istikrarını sağlamak olarak tanımlanıyor. Euro’yu Avrupa’da ortalama 340 milyon şahıs kullanıyor.
Avrupa Para Birimi, ekü ve euro olarak da adlandırılan euro’nun değişik renk ve boyuta haiz 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 olmak suretiyle 7 çeşit banknotu bulunuyor.
Ek olarak, 1, 2, 5, 10, 20, 50 sent ile 1 ve 2 euro metal para olarak kullanılıyor.
500 EURO BASILMIYOR
Terörizmin finansmanı ve kara para aklamaya karşı savaşım sebebiyle ECB 2019 senesinde 500 euro’luk banknotların basımının durdurulmasına karar verdi. 500 euro’luk banknotların basımının durmuş olmasına karşın bu banknotlar halen geçerli. Sadece 500 euro banknotlar günlük yaşam ve alışverişte kullanılamıyor ve yalnız banka hesaplarına yatırılabiliyor ve bankalardan değiştirilebiliyor.
DANİMARKA HARİÇ ZORUNLU KATILIM
Euro Bölgesi’nin kuruluşunda ortak para politikasına dahil olamayacağını açıklayan Danimarka haricinde tüm birlik üyelerinin lüzumlu kriterleri yerine getirmeleri durumunda euro kullanımına geçme zorunluluğu bulunuyor.
Son dönemde, Bulgaristan euro para birimine geçiş süreci için başvuruda bulunmuş oldu. Bu ülkenin de birkaç yıl sürecek süreç sonunda euro para birimine girişini tamamlaması planlanıyor.
EURO DEĞERİ DÜŞTÜ
Euro, 1999 senesinde piyasaya sürüldüğünde 1 euro 1,17 dolar seviyesindeydi. Bu tarihten sonrasında euro, dolar karşısında hızla kıymet yitirdi. Ekim 2000’de euro 0,83 dolara kadar geriledi.
Euro, 2002 yılından 2008’e kadarki süreçte dolara karşı kıymet kazanmıştır. 2008 senesinde 1 euro 1,60 dolara kadar çıkarak üstün derece elde etti.
Bu yıl, Rusya-Ukrayna savaşı, enerji krizi, dünya genelinde artan jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) şahin politikaları doları öteki para birimleri karşısında daha kıymetli bir hale getirdi.
Euro/dolar paritesi senenin başlangıcında 1,13 seviyesindeyken eylül ayında 20 senenin en düşük seviyesine geriledi. Parite, 0,96 seviyelerine kadar düştükten sonrasında son aylarda toparlanmaya başladı. Hali hazırda euro dolar paritesi 1,064 seviyelerinde seyrediyor.
ULUSLARARASI KULLANIM
Doların peşinden dünyanın en fazla kullanılan ikinci biriki para birimi konumunda bulunan euro’nun internasyonal piyasalarda kullanımı da oldukça durağan(durgun) şekilde devam ediyor.
ECB raporlarında euro para birimin küresel döviz rezervlerin yüzde 20,6’sını oluşturduğu öngörülüyor. Internasyonal tahvil ihracında da euro’nun payının geçen yıl ortalama 3 puan artarak yüzde 24,6’ya çıkmış olduğu belirtiliyor.
TASARIMI DEĞİŞECEK
ECB, 21 senedir tedavülde olan euro banknotları 2024’e kadar tekrardan tasarlamayı öngörüyor. Yeni tasarım süreci, Euro Bölgesi’ndeki insanlardan gelecekteki banknotlar için ihtimaller içinde temalar hakkında görüş toplamakla görevli odak gruplarının oluşturulmasıyla başlamış olacak. Ondan sonra her Euro Bölgesi ülkesinden bir uzmana haiz danışma grubunun, ECB’nin Yönetim Konseyi’ne yeni temalardan oluşan bir kısa sıralama sunacak. Yönetim Konseyi, yeni banknotlar basılmadan ilkin nihai sonucu verecek.
EURO BÖLGESİ’NİN KAMU BORCU YÜKSEK
Euro Bölgesi’nde kamu borcunun Gayrisafi Yurt içi Hasıla’ya (GSYH) oranı, 2022 yılına ilişkin son verilerde yüzde 94,2 seviyesinde ölçüldü. Euro Bölgesi’nin toplam kamu borcu 12,1 trilyon euro seviyesini buluyor.
Euro para birimini kullanan ülkelerdeki yüksek kamu borç oranları dikkati çekiyor.
Euro Bölgesi üyesi ülkeler içinde 2022 yılının ikinci çeyreğinde kamu borcunun GSYH’ye oranının en fazla olduğu ülke yüzde 182,1 ile Yunanistan oldu. Yunanistan’ı, yüzde 150,2 ile İtalya, yüzde 123,4 ile Portekiz, yüzde 116,1 ile İspanya, yüzde 113,1 ile Fransa, yüzde 108,3 ile Belçika, yüzde 95,2 ile Cenup Kıbrıs Rum Yönetimi, yüzde 82,7 ile Avusturya, yüzde 73,5 ile Slovenya, yüzde 71,6 ile Finlandiya, yüzde 67,2 ile Almanya ve yüzde 60,3 ile Slovakya izledi.
AB kurallarına nazaran, düzgüsel şartlarda üye ülkelerin kamu borçlarının GSYH’lerinin yüzde 60’ını geçmemesi gerekiyor. Bu sınır aşıldığında uygulanacak tedbirlerin AB Komisyonu’na bildirilmesi ve etkin mücadelenin yapılması gerekiyor.
Sadece AB ülkeleri uzun senelerdir kamu borçlarını düşürecek adımları ve kemer sıkıma politikalarını uygulamakta problem yaşıyor.
Yoruma kapalı.